Янка Купала

Цяпер не так шумяць дубровы,
І ў лузе ўжо не тый спакой.
Нават не тыя пабудовы
Душой не гутараць з табой.
Але калісці усе струны
Жыцця, той клёнік закранаў,
І гай быў не такі пануры,
І да сябе заўсёды зваў.

Раней здарылась гэта діва…
Каб бог даў шчасця на зямлі
Ў касцёле Яся ахрсцілі.
Анёлы гутарку вялі
Каб даць хлапцу пазнаць прыроду,
Пазнаць боль цяжару людскі.
Але каб ён жыў для народу,
А не для панскае сахі.

Хлапчук мацнеў і рос з гадамі,
Але душа яго цвіла.
Аб чымсці гутарыў з лясамі
І так душа яго лягла
К прыроде. Кожны подых ветру,
І хвалі спелых каласоў,
Знаходіў ён у іх сакрэты,
Свае сказаць ён быў гатоў.

Шмат месцаў бачыў ён. І ўсё роўна
Прырода вабіла мацне.
З дубамі быў як сябар кроўны
І вольху ўсё кахаў мацней.
Мог загуляць у чыстым полі.
Ці ля ракі ноч прасядзець.
Ўсё яго вабіла да болі.
На ўсё хацеў ён паглядець.

І вось аднойчы ў гэтай справе
Яго заўважыў дед стары.
Ляжаў у леташняй атаве,
Аб нечым хмарам гаварыў.
Пачуўшы гэта, са здіўленнем
Стары малому адказаў:
“ Звярнуся к табе з выбачэннем-
Ты гэта мне казаў?”

“Ды не дядуля, не з табою
Я гэту гутарку вяду”.
“ Няўжо ты, гэта, сам з сабою?”
“ Ды не, я з хмаркай гавару”.
Здівіўся дед, а потым кажа:
“ Ці хлопец з глузду ты сыйшоў.
Ці папараць-кветку знайшоў можа.
Які ты ў гэтым сэнс знайшоў?”
Ў хлопца вочы заблісцелі.
Штой та за кветку дзед назваў?
“ Дзе я знайду яе? дзе? У полі?”
У дзеда хлопец запытаў.

Дзед з´яву гэту разпаведаў
І прцаваць далей пайшоў.
А што рабіць Ясь і не ведаў,
Іскрылісь вочы зноў і зноў.
Хацеў знайсці яе хлапчына
І ўсе сакрэты расказаць.
І толькі час быў тут прычынай,
Каб ў гай пайсці яе шукаць.

Прайшлі часы, прайшлі і тыдні.
Усёж купалле надыйшло.
Ён так чакаў гэтай часіны
І марыў толькі проа адно.
Пачуць, пра што зязюля плача,
Пра што стракочуць вераб´і,
Пра што сарока так стракоча,
Як каню цяжка на раллі.

І вось ён збег з бацькоўскай хаты
Пайшоў у пошукі, ў лес.
А ў лесе цемраю абняты
З дарогі неяк раптам злез.
Хадзіў ён шмат, або не вельмі
Не ведаў гэтага і сам.
Алежно ногі ўсёж замлелі
І так заснуў ён ў лесе там.

Ён спаў. А ноччу анёл з неба
Прыйшоў і мару ў міг здяйсніў.
А хлопчык сніў у сне ўсё гэта,
Аб чым анёл з ім гаварыў.

Прачнушся хлопчык неяк рана.
Пайшоў куды не ведаў сам.
Вакол было ўсё незвычайным,
Але ішоў, ўдагон вытрам.

Прыйшоў пад вечар да сядзібы,
Якой не ведаў не калі.
Пачуў – у сараі гаварылі,
Аб чымсці гутарку вялі.
Зайшоў у сарай, а тама коні
Аб нечым мовяць між сабой.
Але былі гэта не ржанні,
А так, як кажым мы з табой.

Ясь пдыйшоў, а коні кажуць:
“ Ратуй ад панскай нас музды.
Ратуй бог зведаць такі цяжар,
Які цягаем мы заўжды”.
Ясь адчыніў каню вароты
Але тут гаспадар зайшоў.
Адін конь збег ад панскіх путаў…
Другі і Ясь – канец знайшоў

Ва ўсіх істот канец вядомы.
Дзе гэты ж конь канец знайшоў
Расцвілі кветкі, ў знак пашаны
За вызваленне ад паноў.

Дзмітрый Пасканной